ค่ายเพลงหนึ่ง....มีปัญหาเรื่องลิขสิทธิ์จะทำให้วิถีชีวิต...ในชุมชนเปลี่ยนไปและกำลังจะถูกทำลายโดยสิ้นเชิง สังคมประเพณีอันดีงามความเป็นอยู่ให้จางหายไป มันยุติธรรมแล้วหรือกับการเก็บค่าลิขสิทธิ์เพลงวงคาราโอเกะและวงอีเลคโทนแถวบ้านนอกคอกนา
บ่ายคล้อยย้อยไปจะเย็นของเย็นวาน
ฉันนอนเอนหลังพักพุงโตๆอยู่บนแคร่ไม้ไผ่ที่บ้านย่าเฉย
เสียงเพลงลูกทุ่งทั้งเก่าใหม่ดังสะท้อนก้องกังวานจากลานนาแห้ง แว่วว่า...
คืนนี้จะมีรำวงแม่บ้าน ฉลองเทศกาลทำบุญประจำปีของชาวบ้านขนอนหรือบ้านหนอน
ชุมชนที่เป็นบ้านเกิดของย่าและสนามเด็กเล่นในวัยเพิ่งหัดย่างเตาะแตะของฉัน
"เขาจะทำอะไรกันบ้างอ่ะอา"
ฉันร้องถามอากบ อาผู้เป็นลูกพี่ลูกน้องของพ่อที่นั่งกินหอยแครงลวกที่อาอีกคนหนึ่ง
ออกทะเลหามาเมื่อคืนก่อน
"เมื่อเช้าเขาก็มีนิมนต์พระมาสวดกันที่ศาลา ทำพิธีทางศาสนา จากนั้นชาวบ้านก็จะแยกย้าย
กันไปพักผ่อน จะกลับมารวมตัวอีกทีก็ตอนหัวค่ำไปโน่น แต่ระหว่างนั้นบรรดาผู้ชาย
ในหมู่บ้านก็จะช่วยกันสร้างเวทีกลางทุ่งอย่างที่เราเห็นนี่แหล่ะ เครื่องเสียงก็ไปเช่าเขามา
ธงทิวประดับประดาก็ช่วยๆกันทำ นี่ก็เก็บไว้ใช้ได้หลายสมัยแล้วนะ"
เสียงแซวกัน เสียงหัวเราะดังๆลอยละล่องมากับสายลมหลังบ่าย
ช่วงสงกรานต์ใครๆต่างก็พากลับมาเยี่ยมบ้าน บรรยากาศทั้งกลางทุ่ง ชายทุ่งหรือไกลทุ่ง
จึงเต็มไปด้วยผู้คนที่คืนนี้น่าจะมีที่หมายเดียวกัน นั่นก็คือ...เวทีรำวงแม่บ้านแห่งนี้
ฉันได้ยินชื่อ "รำวงแม่บ้าน" มานาน
แต่ก็ไม่เคยมีโอกาสได้วาดลวดลายบนเวทีกับเขาแม้เพียงสักหน
เคยเห็นน่ะเคยเห็น แต่ไม่เคยขึ้นไปป้อโค้งรำวงอย่างที่ชาวบ้านคนอื่นเขานิยมชมชอบทำกัน
เห็นเวทีกลางทุ่งวันนี้แล้วก็ดีใจ
หลายปีให้หลังมานี่ ตั้งแต่พืชเศรษฐกิจอย่างยางพาราและปาล์มน้ำมันให้ราคาดี
ชาวนาจำนวนไม่น้อยก็เปลี่ยนตัวเองไปเป็นชาวสวน
ไถกลบผืนนาที่เคยมีอยู่เต็มท้องทุ่งให้กลายเป็นพื้นที่สำหรับปลูกปาล์ม
ว่ากันว่า...จะได้ไม่ต้องเหนื่อยเหมือนเก่า ไม่ต้องสู้ราคาและไม่ต้องเป็นหนี้
ส่วนใหญ่ก็เป็นรุ่นลูกรุ่นหลานที่ทำกันส่วนบ้านที่รุ่นพ่อแม่ยังอยู่ ก็คงรักษาผืนนาเอาไว้
อาศัยปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัย จากที่เคยใช้ควาย ใช้คนเกี่ยว
ก็เปลี่ยนมาเป็นรถไถรถเกี่ยวข้าว
มีเพียงตอนปักกล้าล่าชำเท่านั้น ที่ฉันยังเห็นคนก้มๆเงยๆอยู่กลางท้องทุ่ง
ขนบธรรมเนียมที่เคยมีมาก็คงจะเปลี่ยนไปตามวันและเวลา
ไอ้ที่เคยเกี่ยวข้าวเสร็จแล้วมาลงแขกร้องรำทำเพลงครื้นเครงกันอย่างในสมัยก่อน
ก็รอจนถึงหน้าแล้งแล้วเปลี่ยนมาทำบุญหมู่บ้าน
รำวงที่ว่าก็จัดขึ้นมาเพื่อให้ชาวบ้านชาวนาได้สรวลเสเฮฮาและพักผ่อนก่อนที่หน้านาครั้งหน้าจะมาถึง
ฉันกำลังจะลุกขึ้นไปตักข้าวมาเดินกินไปตามคันนาเหมือนตอนเด็กๆที่มีย่าเดินป้อนเนื่องด้วยได้กลิ่นปลาเค็มของอาสะใภ้ลอยมาจากก้นครัวตั้งแต่ตอนมาถึง
แต่บรรดาอาๆที่นั่งอยู่ก็รั้งเอาไว้
"อย่าเพิ่งกิน...เดี๋ยวเขามีข้าวเลี้ยงฟรีที่หน้าเวทีโน่น หาอะไรรองท้องไปก่อนแล้วค่อยไปกินพร้อมกัน"
ฉันฟังอา แต่ใช่ว่าจะอยากไปกินอาหารฟรีมากกว่าปลาเค็มกลิ่นดีที่หมายมั่นปั้นปากเอาไว้ปลาอินทรีย์เค็มคลุกข้าวร้อนๆ แม้จะยั่วน้ำลายคนท้องขนาดไหน
ก็ไม่น่าดึงดูดใจเท่าบรรยากาศที่จะได้ล้อมวงกินข้าวกันพร้อมหน้าพร้อมตากันหลายๆคน
ดูท่าทางวันนี้...บรรยากาศจะน่าอร่อยมากกว่าอาหารจานโปรดเสียด้วย
หกโมงเย็นเกือบหนึ่งทุ่ม บรรดาสาวๆหนุ่มๆก็อาบน้ำประแป้งแต่งตัวกันออกมา
บางคนสวมเสื้อลายดอก บางคนเน้นสีสันสดใส ผู้เฒ่าผู้แก่นุ่งผ้าถุงลายไทย
ทุกคนต่างรู้จักมักคุ้นกันดี เจอหน้ากันก็หยอกล้อทักทายปราศรัย
ไม่มีที่จะมองหน้ากันแล้วเดินผ่านหรือจับกลุ่มซุบซิบนินทาว่าร้ายใคร
มีแต่จะจะชวนกินน้ำกินท่าหรือถามไถ่สารทุกข์สุขดิบของกันและกัน
ไฟนีออนและไฟสีๆบนเวทีฉายส่องเมื่อตะวันลาลับขอบทุ่งไปแล้ว
ข้างล่างเวทีมีเก้าอี้ของหมู่บ้านวางไว้ให้ ด้านข้างมีโต๊ะสำหรับวางสำรับ
ใครใคร่นั่งนั่ง ใครใคร่กินกิน
กับข้าวในคืนนี้มีคั่วกลิ้งหมูและต้มขาหมูหน่อไม้ดอง(มีแต่หมูๆเพราะชาวบ้านบริจาคหมูมาให้)
ส่วนใครที่ไม่ชอบใจก็มีผัดไทไชยาอีกหนึ่งถาด ของหวานมีผลไม้และถั่วเขียวต้มน้ำตาลใส่ไข่
อาหารฟรี น้ำดื่มฟรี ที่ไม่ฟรีคือบริการ ตักเองกินเองแล้วต้องล้างจานเองให้เสร็จสรรพช่วยกันเก็บคนละไม้คนละมือไม่ต้องเหลือไว้เป็นภาระใคร
อิ่มหนำสำราญกันดีแล้ว นางรำวงก็มาถึง นางรำที่ว่าก็ไม่ใช่ใครที่ไหน
เป็นแม่บ้านจากอีกหมู่บ้านหนึ่ง หากหมู่บ้านนี้มีงาน อีกหมู่บ้านก็จะอาสามาเป็นนางรำให้
ไม่ต้องจ้างคณะรำวงให้เสียเงินเสียทองมากมาย
แค่เสร็จงานให้น้ำใจเป็นผ้าถุงคนละผืนก็เกินพอ
เหล่านางรำคุ้นหน้าคุ้นตากันดี ป้าๆหลายคนฉันก็รู้จัก เห็นหน้าฉันแล้วแกก็ยิ้มแฉ่งปนเขิน
ที่ว่าเขินไม่ได้เขินเพราะจะมาเต้นยักย้ายส่ายสะโพกให้ฉันดูหรอกนะ แต่คงเขินที่ชุดมากกว่า
ขึ้นชื่อว่าสาวรำวงทั้งทีจะมาสวมสไบใส่โจงกระเบนมันไม่เข้า
เดี๋ยวนี้เขาปั๊ดตะนา..เขามีชุดประจำกลุ่มกันแล้ว
ดูไปดูมาคล้ายๆเชียร์ลีดเดอร์ มีเสื้อทีมสีฟ้าระบายลูกไม้ ใส่กระโปรงสั้นจีบรอบสีขาว
แล้วก็สวมรองเท้าผ้าใบกันไขข้ออักเสบ
เห็นชุดแล้วนึกว่าสาวสิบห้า แต่ไหงมองหน้าแล้วกลายเป็นป้าห้าสิบ(ฮา)
ป้าๆสาวรำวงมีกันมาประมาณสิบสองถึงสิบห้าคน
ไหว้ครูกันเสร็จแล้วก็จะนั่งเรียงหน้ากระดานกันอยู่บนเวที
ดนตรีของรำวงแม่บ้านนี่เขาจะเล่นกันสดๆ มีกลองเป็นเครื่องดนตรีหลักทั้งกลองยาวกลองชุด
เข้าใจว่าจังหวะคงเป็นหัวใจสำคัญของเสียงเพลงในค่ำคืนนี้
นักร้องก็จะสลับสับเปลี่ยนกันไป ใครอยากร้องเพลงอะไรก็ลุกขึ้นมาถือไมค์ร้องได้
จากนั้นก็เป็นหน้าที่ของคนชม สาวรำวงจะลุกขึ้นรำก็ต่อเมื่อมีคนมาเหมาเพลง
เหมาเพลงในที่นี้คือจ่ายเงินซื้อเพลงๆละ 100 บาท ใครจ่ายก็ขึ้นไปโค้งสาวรำวงออกมา
แล้วก็เต้นรำกันจนจบเพลง ฉันนึกสนุกลุกขึ้นจะไปเหมาสักเพลงสองเพลง
แต่พอนึกอะไรขึ้นมาได้ก็หันไปถามอาก่อน
"ถ้านิ่มเหมาแล้วใครจะเต้นล่ะอา"
เสียง "หูยยยยย" ลากยาวดังประสานกลับมาจนฉันตกใจ
"ไม่ต้องห่วงเรื่องคนรำ ห่วงเรื่องจ่ายตังค์ก็พออิหนูเอ๊ย"
ฉันลุกขึ้นไปที่โต๊ะขายตั๋ว อาคนที่นั่งเขียนตั๋วอยู่ถามฉันว่าจะเอาจังหวะอะไรดี
"แล้วมีอะรบ้างล่ะอา"
"ก็มีรำวง สามช่า ตะลุง รุมบ้าอะไรพวกนี้"
โอ้...มีรุมบ้าด้วยหรือนี่ เอาเลยก็แล้วกัน ไม่เคยเห็นไม่เคยได้ยิน
ขออิแม่ดูรำวงจังหวะรุมบ้าให้เป็นขวัญตาหน่อยเถอะ
ยิ่งค่ำก็ยิ่งคึกคัก ผู้คนตบเท้าทะยอยกันมาจวนจะเต็มลานกว้างด้านหน้าเวที
เพลงของฉันไม่รู้ว่าจะได้เล่นเป็นลำดับเท่าไร ดูคิวแล้วคงจะยาวอยู่ไม่น้อย
ในช่วงเวลาที่กำลังโยกไหล่ขยับเท้าอยู่นั้น หันไปเห็นเจ้าลูกชายที่นั่งอยู่บนเก้าอี้ใกล้ๆกัน
ฮีกำลังจะหลับแหล่ไม่หลับแหล่ หอบหิ้วเอามาเที่ยวด้วยกันตั้งแต่ช่วงสายๆ
แถมยังวิ่งเล่นกับพี่สาวคนสนิทกลางแดดจ้ามาตลอดทั้งบ่าย
ใกล้เวลาเข้านอนแบบนี้คงจะง่วงเต็มแก่ เขาเองก็คงอยากดูแต่ถ้าขืนหลับขึ้นมา
คงไม่มีใครแบกลูกอ้วนของแม่ขึ้นบ่าไหวแน่ ว่าแล้วฉันก็หันไปถามอาคนหนึ่งก่อนกลับ
"แล้วเงินที่ได้เขาเอาไปทำอะไรหรืออา"
"เขาก็เอาเข้ากองทุนหมู่บ้าน ไว้ซื้อของใช้จำเป็นอย่างเต๊นท์ เก้าอี้ เครื่องครัว
หรือเอาไว้สำหรับจัดงานสำคัญๆในครั้งต่อไปน่ะซี่"
ดีจังเลย ไม่ต้องวิ่งหาสปอนเซอร์ให้เหนื่อยใจ ไม่ต้องไปรบกวนใครคนอื่นเขา
หมู่บ้านของเรา เราก็ใช้กลยุทธ์แบบบ้านๆเอาอย่างนี้
ยึดหลักความสามัคคี ถ้อยทีถ้อยอาศัยและพอเพียง
ทำเท่าทีมี มีเท่าที่ได้ แถมยังสนุกสนานถูกใจคนทุกเพศทุกวัยอีกด้วย
สังคมไทยเราแต่ก่อนส่วนใหญ่ก็คงเป็นอย่างนี้ แต่พอจำนวนคนมันมากขึ้น
พอสังคมขยับขยาย พอวัฒนธรรมจากต่างชาติหลั่งไหลเข้ามา
ความดีงามที่เคยมีอยู่ก็ถูกแทนที่ด้วยความฟุ้งเฟ้อหรูหรา
จากเคยพอใจแค่เท่านั้นเท่านี้ก็เปลี่ยนเป็นอยากมีอยากได้
จากเคยถ้อยทีถ้อยอาศัยก็กลายเป็นตัวใครตัวมัน
จากเคยรักสามัคคีก็ดีแต่จะเอาเปรียบ
ไอดินและกลิ่นหญ้ายังเปลี่ยนเป็นผืนคอนกรีตได้
แล้วใยหัวใจคนจะไม่กระด้างหยามหยาบตาม
จนแล้วจนรอดฉันก็ไม่ได้ขึ้นไปส่ายสะโพกบนเวที(ท้องหกเดือนกว่าก็หาเจียมไม่)
ไม่เป็นไรถือว่าครั้งนี้ไม่พร้อม เดี๋ยวปีหน้ามาใหม่พร้อมเสื้อผ้าหน้าผม
ส่วนลูก...ก็แค่หนีบพ่อมันมาด้วย คิดว่าทางน่าจะสะดวกขึ้นเยอะ :)
เห็นไหมครับค่ายเพลงหนึ่งจะทำให้สังคมไทยในชนบทเปลี่ยนไปจะไม่หลงเหลือประเพณีวัฒนธรรมอันดีงามที่สีบถอดกันมา ( เพียงเห็นอำนาจเงินมีค่าสูงมากจน ลืมความเป็นไทย วิถีชีวิตในชุมชน)ค่ายเพลงแกรมหมี่..หรือแกรมอะไรประมาณนี้ไง