วิธีการวัดทรานซิสเตอร์ เพื่อเป็นแนวทางให้สำหรับผู้เริ่มต้น หรือ มือใหม่ครับมิเตอร์ที่เราใช้งานอยู่ จะมีการจ่ายไฟออกมาจากขั้วมิเตอร์ 2 แบบด้วยกันคือ
1.แบบจ่ายไฟตรงขั้ว คือขั้วบวกของมิเตอร์จ่ายไฟบวก ขั้วลบของมิเตอร์จ่ายไฟลบ
2. แบบจ่ายไฟกลับขั้ว คือขั้วบวกของมิเตอร์จ่ายไฟลบ ขั้วลบของมิเตอร์จ่ายไฟบวก
สำหรับรูปที่ผมแสดงใช้มิเตอร์แบบเข็มของ ซันวา ซึ่งจ่ายไฟแบบกลับขั้ว
ก่อนอื่นท่านควรตรวจสอบมิเตอร์ของท่านก่อนว่าจ่ายไฟแบบใด
โดยการวัดเทียบกับไดโอดซึ่งเรารู้ขั้วอยู่แล้ว ตั้งย่านวัดมิเตอร์ Rx10
- เอาขั้วบวก ของมิเตอร์จับที่ขา A ของไดโอด และขั้วลบ ของมิเตอร์จับที่ขา K ของไดโอด
มิเตอร์อ่านค่าความต้านทานต่ำ แสดงว่ามิเตอร์ตัวนั้นจ่ายไฟแบบตรงขั้ว
- แต่ถ้าเอาขั้วลบ ของมิเตอร์จับที่ขา A ของไดโอด และขั้วบวก ของมิเตอร์จับที่ขา K ของไดโอด
แล้วมิเตอร์อ่านค่าความต้านทานต่ำ แสดงว่ามิเตอร์ตัวนั้นจ่ายไฟแบบกลับขั้ว
ตัวมิเตอร์แบบจ่ายไฟแบบกลับขั้วนี้ อาจจะทำให้งง
เพราะถ้าเราไม่ทราบก็จะนึกว่าขั้วบวกของมิเตอร์ต้องจ่ายไฟบวก
ทำให้ผลการวัดมันสลับกันจาก NPN กลายเป็น PNP ไป
หลักการวัดทรานซิสเตอร์ที่จริงมันก็เหมือนกับการวัดไดโอด
จ่ายไฟตรงขั้ว=ความต้านทานต่ำ (ไบอัสตรง)
จ่ายไฟกลับขั้ว=ความต้านทานสูง (ไบอัสกลับ)
ดังนั้นจึงให้ดูที่ขั้วไฟที่จ่ายออกจากมิเตอร์เป็นหลัก
ในรูปเป็นการวัดทรานซิสเตอร์ในกรณีที่เรารู้ขาและชนิดของมันว่าเป็น NPN/PNP
แต่ก็สามารถนำมาประยุกต์การวัดในกรณีที่เราไม่ทราบว่า
ทรานซิสเตอร์ตัวนั้นเป็นแบบใด ขาอะไรอยู่ตำแหน่งไหน
1. ก่อนอื่นเราต้องหาขา B ให้ได้เสียก่อน โดยเราเอาสายมิเตอร์จับขาใดขาหนึ่งเป็นหลักไว้ก่อน
และเอาสายมิเตอร์อีกสายจับขาที่เหลือ 2 ขาให้อ่านค่าความต้านทานต่ำ 2 ครั้ง
(หรือค่าความต้านทานสูง 2 ครั้งเมื่อสลับสายมิเตอร์)
ถ้าไม่ได้ให้ย้ายไปจับที่ขาอื่นจนอ่านค่าได้ ตามรูปที่ 1-4 ผลที่ได้สรุปว่า ขาหลักที่จับคือขา B
ขา B รับไฟบวกจากมิเตอร์ แสดงว่าเป็นแบบ NPN
ขา B รับไฟลบจากมิเตอร์ แสดงว่าเป็นแบบ PNP
2. เมื่อเราทราบแล้วว่า 2 ขาที่เหลือคือขา C/E ซี่งเมือเอามิเตอร์วัดที่ขา C/E
มันจะอ่านค่าความต้านทานสูงทั้ง 2 ครั้ง ตามรูป 5-6
วิธีการหาขา C /E ทำดังนี้
ถ้าเป็นทรานซิสเตอร์ NPN ให้เอาสายมิเตอร์ที่จ่ายไฟลบจับที่ขาหนึ่ง (ไม่ใช่ B)
และสายมิเตอร์ที่จ่ายไฟบวก จับขาที่เหลือ แล้วนำตัวต้านทานค่าประมาณ 10K-20K
ต่อกับขั้วไฟบวกและขา B ถ้าหากอ่านค่าความต้านทานต่ำแสดงว่า
ขาที่ขั้วมิเตอร์ที่จ่ายไฟลบจับคือขา E และอีกขาคือขา C
หรือหากอ่านค่าความต้านทานสูง แสดงว่า ขาที่ขั้วมิเตอร์ที่จ่ายไฟลบ
จับคือขา C และอีกขาคือขา E ตามรูป 7-8
อาจจะงงหน่อย ดูรูปประกอบน่าจะเข้าใจง่ายกว่าครับ
ที่สำคัญให้ดูขั้วไฟที่จ่ายจากมิเตอร์เป็นหลักครับ (สำหรับการวัด PNP ให้สลับสายมิเตอร์ครับ)
การวัดทรานซิสเตอร์แบบ NPN
การวัดทรานซิสเตอร์แบบ PNP
